Türkiyede İş Yerlerinde; İş Sağlığının Ve İş Güvenliğinin Önündeki En Büyük Sorunlar

B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Hakan Türker, günümüzde iş sağlığı ve güvenliği konusunda karşılaşılabilen sorunlara dair görüşlerini İsyerihekimi.org ile paylaştı, Hakan Türker’in konuya dair yazısının ilginizi çekeceğini umuyoruz.
Sizler de iş sağlığı ve güvenliği, işyeri hekimliğine dair yazılarınızı İsyerihekimi.org’a yazabilir, sesinizi sitemiz ziyaretçilerine duyurabilirsiniz.
İş Güvenliği Uzmanı Hakan Türker’in yazyısını aşağıda okuyabilirsiniz:

Şu sıralar şirketleri bir paniktir sardı gidiyor. Bildiğiniz üzere 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve İş Güvenliği Kanunu yürürlüğe girdi.
Aslında çoktan geç kalmış bir kanun. Şu an uzman bulamama ve işyeri hekimi eksikliği gibi bir çok sıkıntılar mevcut. Kanaatimce bu sıkıntılar 4-5 yıl içinde aşılmış olacak.
En azından bir yerden başlamak gerekiyordu. Bu kanun bunun en büyük adımı..

Çalışma Bakanımız Faruk Çelik toplantılarda ve panellerde iş kazası konusunda istatistiklerimizi veriyor; Avrupa birincisiyiz.!! Dünya Üçüncüsüyüz!! Diye.

Ben size 10 yıllık tecrübeme dayanarak diyebilirim ki aslında istatistiklerimiz bundan daha kötü. Çünkü birçok iş kazası ve meslek hastalığı işyerlerinde ve bakanlıkta takip dahi edilmiyor. Bir Çalışan kaza geçirdiği zaman hemen hastaneye gidip (Patron tavsiyesi ile) ‘’Kendim Düştüm’’ diyor. Ama iş yerinde düştüm veya kaza geçirdim demiyor. Dolayısıyla iş kazası istatistiklerine girmiyor. Ve herhangi bir takip yapılmıyor…

Hala ‘’İdare ediver be abi’’ mantığı çalışıyor.
Umarım yeni dönemde hem istatistiklerimiz hemde kazalarımız azalır..

Gelelim sistemin önündeki sıkıntılara;

1-) İnsana verilen değer .. İşverene göre ; işçinin parasını verdiğim sürece istediğim gibi çalıştırırım mantığı mevcut. İstediğim kadar fazla mesai yaptırırım mantığı mevcut Fazla mesai konusu Türkiye’nin kanayan bir yarası. Maalesef işverenler fazma mesai yaptırmayı kendilerinde bir hak olarak görüyor. Benim burada bahsettiğim fazla mesai aylık 225 saati aşan kısım. Haftada 6 gün Günde 12 saat işçi çalıştıran o kadar çok işletme var ki.. Bunun kontrolünde gerek İş Güvenliği Uzmanı gerekse İş yeri hekimlerine büyük görev düşüyor.
Bunun değişmesi zaman alacağa benziyor. Bana bu sorunu astronomik cezalarla çözebiliriz yakın süreçte. Uzun vadede bilincin arttırılması gerekli.
2-) Eğitim düzeyimiz çok düşük. Özellikle ağır çalışma şartları bulunana sektörlerde işveren her türlü kolaylığı ve imkanı sağladığı halde. İşçi kendi bildiği gibi iş yapıyor. İş güvenliği uzmanının verdiği eğitimler çoğunlukla bir kulaktan girip diğerinden çıkıyor.
3-) İşverende, işgörende ; iş güvenliğini baret ve ayakkabı giymekten ibaret olduğunu sanıyor. Riski kaynağında yok etmek ya da riski elemek , azaltmak gibi çözümler tartışılmıyor bile. Çünkü bunlar işveren açısında için pahallı çözümler olarak görülüyor.
4-) Devletin haksız rekabete fırsat tanıması; Maalesef sistemin önündeki en büyük engellerden biri bu. İki işletme düşünelim ikiside birbirinin rakip firması olsun. Birisi her türlü kanuni gereklilikleri yerine getiriyor her türlü iş güvenliği yatırımını yapıyor. Bu konuda büyük paralar harcıyor. Diğeri ise rahatlıkla her türlü kanuni zorunlulukları yok sayıyor hiç yatırım yapmıyor. İşçiyi istediği gibi çalıştırıyor. Bu iki firmanın birbiri ile rekabet etmesi imkansız. Kanuni gereklilikleri yerine getirmeyen her şekilde avantaj sağlar kendine. Diğeri ise batmaya veya işyerini kapatmaya mahkumdur.
5-) Taşeronlaşma: Bu sıkıntı devlete kadar girmiş durumda. Ağır işler devlette bile taşere ediliyor. Örnek olarak devlet hastaneleri ve Üniversite hastaneleri gösterilebilir. Bi bakıyorsunuz laboratuar ünitesindeki işler taşeron işçilerine verilmiş. Ve orada çalışan taşeron işçisinin kullanılan kimyasallardan ve işin riskinden haberi bile yok. Asgari ücretle nasıl bir iş yaptığının farkında değil. Taşeronlaşma kurumsal firmalarada sıçramış durumda. Bütün pis, ağır ve riskli işler taşeronun işi olarak görülüyor. Ve maalesef devlet bunu görmezden geliyor.
6-) Eğitim vermeden işçi çalıştırma; Bundan bir 10 yıl öncesine kadar kaç işletme çalışanına yapacağı işin riskleri ve kanuni hakları konusunda bilgi veriyordu? Bence %0,5 den daha az. Çalışan gelir Sgk sı hallediliyor doğru sahaya… Bu şeklide çalışıp da kazalanma olmaması zaten imkansız. Hala bu kara düzen devam ediyor maalesef..
7-) Çalışanların iş güvenliğine direnci. Maalesef çalışanlar kesinlikle iş güvenliğine direnç halindeler. Ne zaman iş güvenliği uzmanı , işyeri hekimi yada işveren Kişisel koruyucu konusunda ısrar etse. İşçiler bunu eziyet olarak görüyor. Bu bilincin oturması uzun zaman alacak.
8 ) İş güvenliği Uzmanlarının yetersizlikleri; Maalesef 90 saatlik eğitim alan ben uzmanım diyor. Forumlarda ahkam kesiyor. ‘tane yönetmelik ezberleyip işyerine uzman diye gönderiliyor.. Ben 10 yıllık tecrubeme rağmen ihtiyatla ve korkarak yaklaşıyorken genç arkadaşlar büyük bir cesaretle kendinden gayet emin her alanda kendilerini üstün görüyor. Ama maalesef işin mutfağını bilen çok az kişi var Türkiyede. Hatta durum o kadar vahim ki.. Bazı forumlarda uzmanlar birbirinden hazır yapılmış Risk Değerlendirmesi isteyebilecek kadar bilgisiz ve şuursuz…
9-) İş güvenliği uzmanlığında getirilen ek yönetmelik. Biliyorsunuz yönetmeliğin eski şekliyle A-B-C gibi sınıflar mevcuttu. Yeni ek madde ile 3 yıllık mesleki tecrubeye sahip C sınıfı uzman olan o sektörde :A sınıfı uzman sayılıyor. Yeni mezun C sınıfı bir uzman arkadaşım İnşaat , Maden veya Metal sektöründe sahaya çıktığın neler olacağını hep beraber göreceğiz. Hemen belirteyim en son duyduğum 30 civarında iş güvenliği uzmanı maalesef cezaevinde ve 60 küsür tanesinin davası devam ediyormuş .Genç yaşta birçok mühendisin hayatı iş güvenliği uzmanlığı işini yaparken kararmak üzere. ..
10-) İşyeri Hekimlerinin kendilerini iş yerinden soyutlaması ; İşyeri hekimleri sitesinde bu yazı yazılırmı bilmiyorum ama gördüğümü yazmak istiyorum. Bu güne kadar 7 tane işyeri hekimi ile çalıştım ve maalesef hiçbiri sahadaki olan bitenle ilgili değildi.. Hiçbiri risk değerlendirmesine katılmadı. Hiç biri saha gezisine çıkmadı. Ağırlığını koymadı. Günde 1-2 saat bazıları haftada 1-2 saat işyerinde çay kahve içip gittiler. Ben kalben eminim ki bütün işyeri hekimleri böyle değil.. Önümüzdeki süreçte işyeri hekimi arkadaşlarımızın daha çok ağırlığını hissedeceğiz diye düşünüyorum.

Ben iğneyide çuvaldızıda herkese batırdım. Lütfen bu yazımdan kimse alınmasın ben sadece gözlemlerimi yazdım.
Herkese kazasız günler dilerim

Herkese Saygılarımla
Hakan TÜRKER
B sınıfı İş Güvenliği Uzmanı.